DERVICHES TOURNEURS D’ISTANBUL
Müzik ve Semâ
2006 yılında kurulan Derviches Tourneurs d’Istanbul (İstanbul Mevlevi Topluluğu), Paris Filarmoni, Fez Kutsal Müzik Festivali (Fas), Megaron Concert Hall (Atina), Salle Peyel (Paris), Monako Kongre Merkezi, Rimini Festival (İtalya), Le Lieu Unique (Nantes), Bodrum Antik Tiyatrosu (Türkiye), Chaillot Sarayı (Paris), Samothrace World Music Festival (Yunanistan), Phaselis Festivali (Antalya), Eleusis Antik Kenti (Atina) gibi festival ve özel mekanlarda sahne aldı.
Mete Edman yönetimindeki topluluk, Mevlevi tasavvufunu manevi yolu olarak benimsemiş, Mevlana Celaleddin Rumi'nin hümanist felsefesini sürdürmektedir. Semâzenler ve onlara eşlik eden orkestra, önemli tasavvuf müziği bestecilerinin parçalarıyla otantik bir gösteri sahnelemektedir.
Derviches Tourneurs d’Istanbul Topluluğu, kadınları semâya yeniden katan ve böylece Mevlevi tasavvufunun özgün ruhuyla yeniden bağlantı kuran nadir topluluklardan biridir ; orkestra ise önemli devlet konservatuarlarından mezun olup Türkiye'nin en nitelikli müzisyenlerinden oluşmaktadır.
© William Beaucardet
Bazı temsillerde Atina Bizans Korosu (Konstantinopolis Müzikseverler Derneği), İstanbul Mevlevi Topluluğu'na eşlik etmektedir. Birlikte "İSTANBUL: Bizans ilahilerinden Mevlevi geleneğine" başlıklı performansı sahneliyorlar. İstanbul’un iki köklü litürjik/âyini müziğini – Bizans ve Mevlevî – olağanüstü buluşması: Biri, Bizans İmparatorluğu dönemine ait ve 4. yüzyıla kadar uzanan Hristiyan ilahileri; diğeri ise 12. yüzyılda Mevlânâ Celâleddîn Rûmî tarafından kurulan Mevlevi tarikatının mistik öğretileriyle doğan bir gelenek ve repertuar.
Mevlevi tarikatının mensupları olan dervişler, Orta Çağ dönemi İslam'ından kök alan mistik bir geleneği temsil eder. Mevlevilerin felsefesi, Mevlâna Celaleddin Rumi ve bâtınî bir İsmaili lideri olan hocası Şemseddin Tebrîzî'den etkilenmiştir; sanat ve müzik yoluyla hakikat arayışını savunur.
Danslı bir ritüel olan semâ, dervişi mistik bir coşkuyla kutsallık ile birleştirir. Ney, Aşk’a ermeye çalışan ruhun sembolüdür ve diğer geleneksel çalgılarla birlikte, törende büyüleyici ve ruhani bir atmosfer yaratır.
"Manevi içsel duyumu” ifade eden Mevlevi töreni, kozmik hareketi simgeler. Semâzen, kollarını iki yana açarak — sağ eli göğe, sol eli yere dönük — ilahi lütfun aracısı hâline gelir. Kıyafeti çeşitli sembolik anlamlar taşır: sikke (keçe külah) nefsin mezar taşını, beyaz giysi (tennure) kefeni, siyah hırka ise kabri temsil eder. Semâ dönmeden önce göğüste çaprazlanan kollar, ilahi birliği çağrıştırır.
BAZI TEMSİLLER
Paris Filarmoni, 13/09/2025
Eleusis Antik Kenti (Yunanistan), 27/09/2025
3. Yeni Eleusis Sempozyumu kapsamında
Megaron Athens Concert Hall (Yunanistan), 29/09/2025
© William Beaucardet
© William Beaucardet
© William Beaucardet
BASIN
“İstanbul: kutsal müziğin kavşağında”
Paris Filarmoni gösterisi.
Metin: Sami Sadak. Yayınlama tarihi 28/08/2025.
“Mevlevilik: müziğin ritüel boyutu. Mayotte'den İstanbul ve Tacikistan'a”
Paris Filarmoni gösterisi.
Véronique Gaymard’dan RFİ radyo programı. Yayınlama tarihi: 05/10/2025.
Bağlantı (Derviches Tourneurs d’Istanbul ve Atina Bizans Korosu ile ilgili bölüm: 22:03’tan 35:58’e)
KÜNYE
Derviches Tourneurs d’Istanbul
Mete Edman yönetiminde
Orkestra
Mete Edman, ud & vokal
Emre Işık, ney
Mustafa Dedeoğlu, kanun
Kaan Sezerler, kemençe
Rıfat Çalışkan, bendir
Semâzenler
Pınar Yatarkalkmaz
Deniz Evren Gügüş
Gökhan Denkel
Erdinç Mustafa Kızılöz
Gökhan Demir
Sanat Yönetmeni Kenan Öztürk
Yapım Direktörü Ekim Öztürk
Konsept & Yapım CaféTurc Music & Arts
© William Beaucardet
© William Beaucardet
VİDEO
